بروز سالیانه بیش از ۱۷۰ هزار شکستگی ناشی از پوکی استخوان در کشور

به گزارش آژیم به نقل از ایرنا، مطالعات در ایران نشان می‌دهد بیش از ۵۰ درصد مردم کمبود دریافت کلسیم مورد نیاز دارند و مصرف ناکافی کلسیم و لبنیات به عنوان مهمترین منبع دریافت این ماده ضروری است. بیش از ۴۰ درصد ایرانیان پوکی استخوان دارند که در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد منجر به شکستگی و بی‌حرکتی می‌شود.

استخوان بافت زنده‌ای است که به طور مداوم تجزیه و جایگزین می‌شود. به این ترتیب، بدن تراکم استخوان و یکپارچگی بلورها و ساختار آنها را حفظ می‌کند. پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که تعادل بین تشکیل استخوان جدید و تجزیه‌ی استخوان قدیمی به‌هم بخورد و استخوان مانند اسفنج، حفره‌دار و پوک شود.

تراکم استخوانی در سن ۲۵ سالگی به حداکثر مقدار خود می‌رسد و تا حدود ۳۵ سالگی در اوج باقی می‌ماند و پس از آن با افزایش سن، استخوان سالیانه سه تا پنج درصد از تراکم خود را از دست می‌دهد. سرعت از دست‌ دادن تراکم استخوانی در زنان پس از یائسگی افزایش می‌یابد.

پوکی استخوان یک اختلال اسکلتی است که با کاهش استحکام استخوان همراه بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در دنیا حدود ۲۰۰ میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند.

هزینه اقتصادی پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن هم در کشور بسیار بالاست و مطالعات وزارت بهداشت نشان می‌دهد که این هزینه حدود سه هزار میلیارد تومان در سال بوده که به نظام سلامت و خانواده‌ها تحمیل می‌شود.

با وجود بار مالی زیاد پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از آن، این بیماری قابل درمان است و داروها و درمان مؤثر آن در کشور وجود دارد و در دسترس افراد است اما متأسفانه نسبت قابل‌توجهی از افرادی که پوکی استخوان دارند از بیماری خود مطلع نیستند.

با افزایش سن، پدیده پوکی استخوان تا حد زیادی قابل انتظار است؛ هرچند این وضعیت قابل پیشگیری یا قابل کنترل بوده، این امر نیازمند رعایت اصول، انتخاب الگوی زندگی سالم، مصرف دارو و اجرای طرح‌های مراقبتی است.

پوکی استخوان بیماری خاموش و شایعترین بیماری متابولیک استخوان‌ها در بدن است

افشین استوار متخصص غدد در این زمینه می گوید: پوکی استخوان بیماری است که با کم شدن توده استخوان و نابودی ساختمان بافت استخوان توصیف می‌شود که منجر به شکستگی استخوان و افزایش خطر شکستگی لگن، ستون فقرات و مچ دست می‌شود.

وی افزود: این عارضه به تعبیری بیماری خاموش و شایعترین بیماری متابولیک استخوان‌ها در بدن است که تا پیدایش شکستگی در استخوان یا کشف تصادفی این بیماری در هنگام سنجش تراکم استخوان هیچ علامت و نشانه واضحی برای اثبات بیماری وجود ندارد.

استوار تصریح کرد: از آنجایی که استخوان پوک و شکننده نیز می‌شود، خطر شکستگی در این بیماران به شدت افزایش می‌یابد و چون از دست دادن تراکم استخوان در این بیماری بسیار آهسته و بطئی اتفاق می‌افتد، در بسیاری از موارد اولین تظاهر بیماری بروز شکستگی است.

به گفته وی، پوکی استخوان معمولا بتدریج پیشرفت می‌کند و در ابتدا، هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهد تا وقتی که شکستگی ایجاد شود. این بیماری می‌تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود و شکستگی ناشی از آن، دراستخوان‌های ستون مهره‌ها، لگن و ران بیشتر دیده می‌شود.

این پزشک اظهار داشت: از سوی دیگر پوکی استخوان به تدریج ایجاد می‌شود زیرا حداکثر توده استخوانی تا قبل از ۳۰ سالگی رخ می‌دهد بنابراین، زمینه ایجاد پوکی استخوان در کودکی و نوجوانی فراهم می‌شود یعنی اگر فردی در زمان کودکی و شیرخوارگی و پس از آن سبک زندگی نامناسب داشته باشد (عدم تغذیه مناسب عدم فعالیت فیزیکی کافی، مواجهه با دود دست اول یا دوم دخانیات و غیره) زمینه بروز پوکی استخوان برای او در بزرگسالی فراهم می‌شود.

درمان پوکی استخوان درمانی طولانی مدت است
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه درمان پوکی استخوان درمانی طولانی مدت است، گفت: احتمال بروز پوکی استخوان در بزرگسالی خانم‌ها و در سنین یائسگی که هورمون جنسی زنانه کاهش می‌یابد و به دنبال آن محافظت این هورمون از روی استخوان برداشته می‌شود افزایش می‌یابد که به دنبال آن تراکم معدنی استخوان کاهش یافته و استخوان ترد، پوک و شکننده شده و مستعد شکستگی می‌شود.

استوار با تاکید بر اینکه به علت خاموش بودن بیماری پوکی استخوان در زمینه پیشگیری به درستی عمل نمی‌شود، اظهار داشت: در مراحل و سنین بالاتر تشخیص به موقع بیماری یکی از چالش‌های ما بوده و یکی از مهم‌ترین شکاف‌هایی است که وجود دارد. خانم‌های بالای ۵۰ سال (بویژه پس از یائسگی) و مردان بالای ۶۰ سال باید برای اطمینان از سلامت استخوان خود به پزشک مراجعه کنند.

وی تصریح کرد: فاز اولیه درمان حداقل ۳ و ۵ سال طول می‌کشد و مهم است که افراد بدانند باید درمان خود را کامل کنند تا نتیجه مناسب بگیرند. مطالعات ما نشان می‌دهد بیش از ۸۵ درصد خانم‌هایی که درمان را آغاز می‌کنند پیش از یک سالگی درمان خود را رها کرده و دوره درمانی را تکمیل نمی‌کنند و پایبندی به درمان وجود ندارد.

استوار تصریح کرد: در طول درمان پزشک معالج بطور مرتب اثر بخشی درمان را از طریق انجام سنجش تراکم استخوان پایش می کند و در صورتی که درمان اثربخشی لازم را نداشته باشد اقدامات تکمیلی انجام می شود.